Borgin skili umhverfisverðlaunum

Nú eru tæp þrjú ár liðin síðan Reykjavíkurborg hlaut Náttúru- og umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs við hátíðlega athöfn í Stokkhólmi. Síðan þá hefur frammistaða borgarinnar á sviði umhverfismála borið þess merki að þessi erlenda viðurkenning hafi stigið borgarfulltrúum og embættismönnum borgarinnar til höfuðs. Að minnsta kosti virðast þeir ekki telja neina sérstaka þörf fyrir vandvirkni og metnað á þessu sviði. Tökum nokkur dæmi:

• Fyrirtæki á vegum Reykjavíkurborgar gerðu samninga við erlenda braskara um sölu á raforku fyrir verksmiðju Silicor Materials og veittu þeim vilyrði fyrir lóð við Grundartanga. Íbúar á svæðinu reyndust andsnúnir framkvæmdinni og þurftu að leggja í dýra og tímafreka vinnu til að stöðva málið fyrir dómstólum.
• Fyrirtæki á vegum Reykjavíkurborgar hafa staðið fyrir stöðugri uppbyggingu á stóriðju á Grundartanga, m.a. með samningum við umhverfissóða eins og GMR stálendurvinnslu. Borgarbúar hafa aldrei verið spurðir um afstöðu til þessarar stefnu.
• Fyrirtæki á vegum borgarinnar hefur haldið áfram að ofnýta jarhitað á Hellisheiði til orkuframleiðslu. Það hefur kostað miklar og dýrar fjárfestingar sem almennir borgarbúar munu borga með sífellt hækkandi verði á raforku.
• Fyrirtæki á vegum Reykjavíkurborgar hefur nýverið rústað lífríki Andakílsár á svæði sem nýtur alþjóðlegrar verndar samkvæmt Ramsar samningnum.
• Komið hefur í ljós að svifryksmengun í borginni er mun meiri en í stórri iðnaðarborg í Bandaríkjunum. Líklegasta orsökin er tregða borgarinnar til að þrífa götur og rykbinda.
• Borgarstjóri hefur talað fyrir því að innanlandsflugvöllur verði reistur í Hvassahrauni, helsta vatnsverndarsvæði Suðurnesja.
• Fyrirtæki á vegum borgarinnar hefur selt erlendum fyrirtækjum orkuhreinleikavottorð og þannig skaðað ímynd íslenskrar orkuframleiðslu sem nú er skráð með uppruna í kjarnorku og jarðefnaeldsneyti.
• Fyrirtæki á vegum borgarinnar braut lög um upplýsingarétt um umhverfismál, þegar það hélt því leyndu að skólp flæddi í sjóinn í næsta nágrenni við vinsælustu baðströnd borgarinnar.

Því miður virðist umræða um umhverfismál rísa hæst á vettvangi borgarstjórnar þegar deilt er um hjólreiðastíga og göngugötur í miðbænum. Að öðru leyti virðist minnihlutinn áhugalaus um málaflokkinn og borgarfulltrúar meirihlutans una sáttir við almennt orðaðar stefnur, alþjóðlegt ráðstefnuflakk, hönnun stjórnsýsluferla og lagningu hjólreiðastíga, en gera ekkert til að snúa frá stóriðjustefnunni á Grundartanga eða koma böndum á Orkuveitu Reykjavíkur. Í stjórnmálum er ekki nóg að vilja vel, því eins og orðið ber með sér þá er það hlutverk stjórnmálamannsins að taka stjórn á hlutunum og færa þá til betri vegar. Til þess þarf skýra sýn, sannfæringu og sjálfstraust – eiginleika sem mættu vera fyrirferðarmeiri í borgarstjórn Reykjavíkur.

Þeim sem vilja bæta ráð sitt er oft ráðlagt að byrja á því að játa syndir sínar. Ég legg til að næsta skref borgarstjórnar verði að játa að hún verðskuldaði ekki Norrænu umhverfisverðlaunin og skili Norðurlandaráði peningunum sem fylgdu þeim.