1. sep. 2020

Slembivalin borgaraþing og rökræðufundir

Stjórnvöld hafa gert tvær alvöru tilraunir til þátttökulýðræðis á síðustu árum, fyrst með stjórnlagaþinginu og þjóðaratkvæðagreiðslunni árið 2012 og síðan með svonefndum rökræðufundi um breytingar á stjórnarskrá sem haldinn var í nóvember 2019. Við vitum hver urðu afdrif þjóðaratkvæðagreiðslunnar – niðurstaða hennar var hunsuð – en það kemur í ljós á næstu vikum og mánuðum hvort núverandi ríkisstjórn muni taka mark á niðurstöðum 230 Íslendinga sem voru slembivaldir til þátttöku á rökræðufundinum í fyrra, fundar sem ríkisstjórnin sjálf boðaði til. Nýlegar tillögur um forsetaembættið benda þó til þess að lítið tillit verði tekið til rökræðukönnunarinnar. 

Ég ræddi við Sævar Finnbogason, doktorsnema í heimspeki sem leggur stund á lýðræðisrannsóknir, stjórnarmann í Öldu lýðræðisfélagi og einn af þeim sem komu að skipulagningu og úrvinnslu fundarins, en hann varar við afleiðingum þess að stjórnvöld hunsi endurtekið niðurstöður lýðræðislegs samráðs við almenning, það muni grafa undan trausti á slíkum aðferðum og leiða til þess að fólk sjái ekki ástæðu til að verja tíma sínum í slíkt samráð. En við Sævar byrjðum okkar spjall á því að ræða um slembivalin borgaraþing og möguleikann á því að efna til slíkra þinga til að ná niðurstöðum í málum sem stjórnmálaflokkarnir virðast ekki ráða við, eins og t.d. fiskveiðistjórnunarkerfið og auðlindaákvæði í stjórnarskrá.