9. apr. 2015

Völdin kosta hálfan milljarð

Þorsteinn Sæmundsson þingmaður Framsóknarflokksins mætti í Bítið á Bylgjunni og lýsti yfir óánægju sinni með orð Stefáns Jóns Hafstein um að þingmenn séu keyptir af sterkum hagsmunaaðilum. Ummælin féllu í viðtali þar sem Stefán kynnti málþing um auðlindamál sem haldið verður á laugardag undir yfirskriftinni Þjóðareign.

Ummæli Stefáns voru þessi: „Ég held að sumir séu það já. Keyptir ekki beint með því að rétta þeim þúsundkalla og nú gerir þú þetta. En þeir eru náttúrlega tengdir margir mjög ríkum hagsmunum sem geta verið samtvinnaðir á margan hátt.“

Þingmaður Framsóknarflokksins sagði svona fullyrðingar mjög varhugaverðar vilji menn láta taka sig alvarlega. Tala þyrfti skýrar ætluðu menn að koma fram með svo alvarlegar ásakanir. Þess vegna ætla ég að gera tilraun hér til að tala skýrt.

Framlög fyrirtækja til Sjálfstæðisflokksins á fimm ára tímabili, eða rúmu kjörtímabili frá hruni, þ.e. 2009 til 2013, voru 105 milljónir króna. Höfðu framlögin þá lækkað mikið frá árunum fyrir hrun. Á sama tímabili styrktu einstaklingar flokkinn um 197 milljónir. Þar að auki fékk Sjálfstæðisflokkurinn 273 milljónir í aðrar rekstrartekjur en þar á meðal er leiga á húsnæði, aðgangseyrir að viðburðum og seldar auglýsingar og þjónusta. Samanlagt eru þetta 667 milljónir í tekjur á fimm árum.

Þar að auki hefur flokkurinn fengið háa styrki beint úr ríkissjóði og frá sveitarfélögum auk þess sem sumir þingmenn hafa þegið prófkjörsstyrki frá fyrirtækjum og einstaklingum. Þannig hefur fjöldi sjávarútvegs- og verktakafyrirtækja styrkt Jón Gunnarsson, þingmann Sjálfstæðisflokksins fjárhagslega, þar á meðal fyrirtæki sem hann hefur síðan verið sakaður um að beita sér fyrirmeð óeðlilegum hætti. Um þjónkun hans við útgerðina og virkjanaiðnaðinn þarf ekki að fjölyrða.

Fyrirtæki og einstaklingar styrkja ekki Sjálfstæðisflokkinn og þingmenn hans um ca. hálfan milljarð á einu kjörtímabili án tilgangs. Markmiðið er að hafa áhrif á samfélagið. Þetta hefur haft ýmsar afleiðingar, sumar ágætar en aðrar síðri – miklu síðri. Þannig bendir margt til að misskipting hér á landi sé meiri en víða í þeim löndum sem við berum okkur saman við, 6.200 búa við sára fátækt, fyrirtæki geta með auðveldum hætti komið hagnaði undan skatti hér á landi, þjóðin nýtur einungis lítils hluta auðlindaarðsins og ríkustu 10% eiga meira en 75% alls auðs í landinu. Það er engin tilviljun sem ræður því að 90% af öllum styrkjum útgerðarinnar til stjórnmálaflokka renni tilSjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks.

Í kosningum til bandaríska þingsins 2012 unnu þeir sem höfðu stærri kosningasjóði í 95% tilfella og hið fræga 1% auðugustu þarlendra gefa alls 68% alls fjár í kosningasjóði. Þannig sýnir reynslan okkur í hinum vestræna heimi að aðgangur að fjármagni hefur ráðandi áhrif á velgengni stjórnmálaflokka í kosningum. Fræðimenn við Princeton háskólan hafa ályktað sem svo að hinir auðugu drottni nú yfir bandarískum stjórnmálum. Þar hafi auðræði tekið lýðræðið yfir.

Það er engin tilviljun að í rúmlega 70 ára sögu íslenska lýðveldisins hefur Sjálfstæðisflokkurinn einungis verið utan stjórnar í u.þ.b. 17 ár. Þangað hafa peningarnir streymst í gegnum tíðina. Síðastliðinn aldarfjórðung hefur flokkurinn verið við völd í 21 ár. Og frá því að ég komst á kosningaaldur árið 1995 hefur Sjálfstæðisflokkurinn alltaf verið við völd að undanskildum eftirhrunsárunum 2009-2013. Peningar hafa fært flokknum þessi völd.

Um það bil hálfur milljarður á einu kjörtímabili virðist vera sá verðmiði sem settur hefur verið á völdin á Íslandi. Það er enginn svo sterkur á svellinu að slíkar peningagjafir hafi ekki áhrif á skoðanir hans og gjörðir. Hér eins og í Bandaríkjunum hefur auðræði tekið lýðræðið yfir. Vonandi bara tímabundið.